Meteorological Department भारतीय हवामान विभागाने (IMD) महाराष्ट्राच्या कोकणी भागासाठी गुरुवार १२ जून २०२५ पासून गंभीर हवामानी चेतावणी जारी केली आहे. राज्याच्या पश्चिम किनारपट्टीवरील मुंबई, ठाणे, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या पाच प्रमुख जिल्ह्यांमध्ये अतिवृष्टीचा धोका असल्याचे निदर्शनास आणून दिले आहे.
या गंभीर परिस्थितीच्या दृष्टीने केंद्रीय हवामान संस्थेकडून ‘ऑरेंज अलर्ट’ प्रसिद्ध करण्यात आला असून, सर्व स्तरावरील नागरिक आणि स्थानिक प्रशासकीय यंत्रणांना तत्काळ सावधगिरीचे उपाय योजण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत.
नदीकाठच्या भागांत पूरस्थितीचा धोका
हवामानशास्त्रज्ञांच्या मते, नदीकाठी वसलेल्या गावांमध्ये पावसाच्या तीव्रतेमुळे पूरग्रस्त परिस्थिती निर्माण होण्याची प्रबळ शक्यता आहे. या भौगोलिक परिस्थितीमुळे पाणी साचण्याची समस्या अधिक तीव्र होऊ शकते. त्यामुळे अशा संवेदनशील भागांतील रहिवाशांना वाढीव सतर्कता बाळगण्याचा सुज्ञ सल्ला देण्यात आला आहे. विशेषतः नदीपात्राजवळील कमी उंचीवरील वसाहतींमध्ये राहणाऱ्या लोकांनी आपत्कालीन परिस्थितीसाठी पूर्वतयारी करावी.
हवामान विभागाच्या तज्ज्ञांचे विश्लेषण
महाराष्ट्रातील हवामान प्रणालीचे अवलोकन करणाऱ्या तज्ज्ञांनी सांगितले की, १३ जून २०२५ रोजी पावसाची तीव्रता लक्षणीयरीत्या वाढण्याची शक्यता आहे. या हवामानी बदलाचा प्रभाव केवळ महानगरीय क्षेत्रांपुरता मर्यादित न राहता, ग्रामीण आणि आदिवासी वस्तीच्या भागांमधील दैनंदिन जीवनावरही गहन परिणाम होण्याची अपेक्षा आहे.
कोकणी प्रदेशात यावर्षी मान्सूनचे आगमन अपेक्षेपेक्षा काहीसे विलंबाने झाले असले तरी, सध्या मात्र त्याची सक्रियता जोरदारपणे वाढत असल्याचे चित्र दिसून येत आहे. हवामान संस्थेच्या नवीनतम अंदाजानुसार, १२ ते १७ जून या कालावधीमध्ये पर्जन्यवृष्टीची तीव्रता उत्तरोत्तर वाढत जाईल.
वाऱ्याचा वेग आणि विजांचा धोका
विशेष लक्ष देण्याजोगी बाब म्हणजे १३ आणि १४ जून या दोन दिवसांमध्ये वाऱ्याचा वेग तासाला ४५ ते ५५ किलोमीटरपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. या तीव्र वाऱ्याच्या फटक्यांसोबत कोकणी भागामध्ये वादळी वातावरणासह मेघगर्जना आणि विजेच्या चमकणाऱ्या किरणांचे प्रसंग वारंवार घडण्याची संभावना व्यक्त करण्यात आली आहे.
या परिस्थितीमुळे उंच झाडे, विद्युत तारा आणि होर्डिंग्सचे नुकसान होण्याचा धोका आहे. नागरिकांनी अशा संरचनांपासून सुरक्षित अंतर राखावे आणि आपत्कालीन परिस्थितीत तत्काळ आश्रय घेण्याची व्यवस्था करावी.
घाट भागातील वाहतूक समस्या
मुंबई-पुणे एक्स्प्रेसवे, महाबळेश्वर परिसर, आंबोली घाट आणि इतर डोंगराळ भागांमध्ये घनदाट ढगांच्या आच्छादनामुळे दृश्यमानता कमी होण्याची शक्यता आहे. सतत पडणाऱ्या पावसामुळे आणि ढगाळ वातावरणामुळे या मार्गांवरील वाहतूक व्यवस्थेवर गंभीर परिणाम होऊ शकतो.
डोंगराळ प्रदेशांमध्ये भूस्खलनाचे प्रसंग घडण्याची देखील शक्यता आहे, ज्यामुळे अनेक महत्त्वाचे रस्ते तात्पुरते बंद होण्याचा धोका निर्माण होतो. या परिस्थितीत प्रवास करणाऱ्या वाहनचालकांनी अत्यंत सावधगिरी बाळगावी आणि अनावश्यक प्रवास टाळावा. रस्त्यावर निघण्यापूर्वी हवामान अहवाल आणि वाहतूक स्थिती तपासून घ्यावी.
समुद्रकिनाऱ्यावरील सतर्कता
सागरी किनारपट्टीजवळील गावांना विशेष सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला आहे. पावसाळ्यात समुद्राची लाटा अधिक उंच आणि उग्र होतात, ज्यामुळे किनारपट्टीजवळील क्रियाकलाप धोकादायक ठरू शकतात. या काळात मासेमारीच्या व्यवसायात गुंतलेल्या लोकांसाठी समुद्रात जाणे अत्यंत जोखमीचे ठरू शकते.
हवामान विभागाने मच्छिमार समुदायाला १४ जूनपर्यंत समुद्रात न जाण्याचा स्पष्ट सल्ला दिला आहे. या कालावधीत समुद्राची परिस्थिती अनिश्चित आणि धोकादायक राहण्याची शक्यता आहे. किनाऱ्यालगतच्या भागांमध्ये राहणाऱ्या लोकांनी घराबाहेर पडण्यापूर्वी हवामानाचा ताजा अहवाल पाहून विवेकपूर्ण निर्णय घ्यावा.
नागरिकांसाठी सुरक्षा मार्गदर्शन
या गंभीर हवामानी परिस्थितीत नागरिकांनी खालील सावधगिरीचे उपाय योजावेत:
सर्वप्रथम, घराबाहेर पडण्यापूर्वी हवामान अहवाल तपासावा आणि अनावश्यक प्रवासापासून दूर रहावे. आपत्कालीन परिस्थितीत उपयोगी पडणाऱ्या वस्तू जसे की टॉर्च, पाणी, अन्नधान्य आणि प्राथमिक उपचारांची किट तयार ठेवावी.
विद्युत कनेक्शन आणि इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांची सुरक्षा करावी. पावसाळ्यात विजेच्या शॉर्ट सर्किटमुळे होणाऱ्या अपघातांपासून बचाव करण्यासाठी आवश्यक ती खबरदारी घ्यावी.
प्रशासकीय तयारी आणि आपत्कालीन सेवा
स्थानिक प्रशासनाने आपत्कालीन परिस्थितीसाठी संपूर्ण यंत्रणा सक्रिय केली आहे. पंपिंग स्टेशन्स, ड्रेनेज सिस्टम आणि आपत्कालीन निर्वासन केंद्रे कार्यक्षम स्थितीत ठेवण्यात आली आहेत. आपत्कालीन परिस्थितीत नागरिकांना तत्काळ मदत पुरवण्यासाठी बचाव पथके तैनात करण्यात आली आहेत.
जिल्हा प्रशासनाने शाळा, महाविद्यालये आणि सार्वजनिक इमारतींना आश्रयस्थान म्हणून वापरण्यासाठी तयार ठेवले आहे. पूरग्रस्त भागातील लोकांना सुरक्षित स्थळी हलवण्यासाठी आवश्यक ती व्यवस्था केली आहे.
हवामानशास्त्रज्ञांच्या मते, पुढील आठवड्यात मान्सूनची सक्रियता कायम राहण्याची शक्यता आहे. १२ ते १७ जूनचा कालावधी विशेषतः महत्त्वाचा राहणार असून, या दरम्यान कोकणी भागात सतत पावसाचे प्रसंग घडण्याची अपेक्षा आहे.
नागरिकांनी या काळात अधिक जागरूकता बाळगावी आणि हवामान विभागाच्या नियमित अहवालांवर लक्ष ठेवावे. कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीत त्वरित प्रतिक्रिया देण्यासाठी मानसिक आणि भौतिक तयारी करावी.
या हवामानी आव्हानांना तोंड देण्यासाठी सामूहिक प्रयत्न आणि सामाजिक जबाबदारी महत्त्वाची भूमिका बजावते.
अस्वीकरण: वरील संपूर्ण माहिती विविध इंटरनेट स्रोतांवरून संकलित करण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. त्यामुळे वाचकांनी कृपया स्वतःच्या विवेकबुद्धीचा वापर करून आणि अधिकृत स्रोतांकडून पुष्टी करून घेऊनच पुढील कोणतेही निर्णय घ्यावेत.
