E-Shram Card holders भारत सरकारने देशातील असंघटित क्षेत्रातील कामगारांच्या कल्याणासाठी अनेक महत्त्वाकांक्षी योजना राबवल्या आहेत. त्यापैकी ई-श्रम कार्ड योजना हा एक महत्त्वाचा पुढाकार आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची ओळख पटवणे आणि त्यांना विविध सरकारी योजनांचा लाभ मिळवून देणे हा आहे.

ई-श्रम कार्ड योजनेचा परिचय

ई-श्रम योजना म्हणजे एक डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहे ज्याद्वारे देशभरातील असंघटित कामगारांची नोंदणी करण्यात येते. या योजनेअंतर्गत प्रत्येक नोंदणीकृत कामगाराला एक अनन्य ओळख क्रमांक (UAN) दिला जातो. हा क्रमांक त्यांच्या जीवनभर काम येतो आणि विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी उपयोगी ठरतो.

या योजनेमध्ये कामगारांची व्यापक माहिती संकलित केली जाते, ज्यामध्ये त्यांचे व्यैयक्तिक तपशील, कौशल्य, व्यवसायिक अनुभव आणि आर्थिक स्थिती यांचा समावेश होतो. हे सर्व माहिती सरकारला योग्य धोरणे आखण्यासाठी आणि लक्ष्यित लाभार्थ्यांना मदत पोहोचवण्यासाठी उपयोगी ठरते.

योजनेची पात्रता आणि अटी

ई-श्रम कार्डासाठी अर्ज करण्यासाठी काही विशिष्ट अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम अर्जदार हा भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. त्याचबरोबर त्याचे वय अठरा ते चाळीस वर्षांच्या दरम्यान असावे.

आर्थिक पात्रतेच्या बाबतीत, अर्जदाराचे वार्षिक उत्पन्न दीड लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. हे महत्त्वाचे आहे कारण ही योजना मुख्यतः गरीब आणि मध्यमवर्गीय कामगारांसाठी तयार करण्यात आली आहे.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे अर्जदार हा असंघटित क्षेत्रात काम करणारा कामगार असणे आवश्यक आहे. यामध्ये रिक्षावाले, सफाई कामगार, बांधकाम मजूर, कृषी मजूर, घरकामगार, रस्त्यावरील विक्रेते आणि इतर अनेक व्यवसायांचा समावेश होतो.

आवश्यक कागदपत्रे

ई-श्रम कार्डासाठी अर्ज करताना काही आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे. त्यामध्ये आधार कार्ड हे सर्वात महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. याशिवाय रेशन कार्ड, निवासी प्रमाणपत्र आणि जन्म दाखला यांची गरज असते.

बँकिंग तपशीलांसाठी बँक खाते पासबुकची प्रत आवश्यक आहे. संपर्क माहितीसाठी सक्रिय मोबाइल नंबर आणि पासपोर्ट आकाराचे फोटोही लागतात. विशेष म्हणजे बँक खाते आधार कार्डशी जोडलेले असणे आवश्यक आहे आणि आधार कार्डवर मोबाइल नंबर नोंदवलेला असणे आवश्यक आहे.

मासिक तीन हजार रुपयांची पेन्शन योजना

ई-श्रम कार्डधारकांसाठी एक विशेष पेन्शन योजनाची माहिती सध्या चर्चेत आहे. या योजनेनुसार साठ वर्षे वयानंतर कार्डधारकांना मासिक तीन हजार रुपयांची पेन्शन मिळण्याची शक्यता आहे.

मात्र हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की ही पेन्शन मोफत नाही. यासाठी कामगारांना दरमहा एक ठराविक रक्कम योगदान म्हणून भरावी लागते. ही रक्कम त्यांच्या वयानुसार आणि निवडलेल्या योजनेनुसार ठरवली जाते. सरकारने ही रक्कम अत्यंत कमी ठेवली आहे जेणेकरून अधिकाधिक कामगार या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील.

या पेन्शनची रक्कम थेट लाभार्थ्याच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. यामुळे पारदर्शकता राखली जाते आणि भ्रष्टाचाराची शक्यता कमी होते.

अर्जाची प्रक्रिया

ई-श्रम कार्डासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया अत्यंत सोपी आहे. सर्वप्रथम अर्जदाराला अधिकृत वेबसाइट eshram.gov.in वर जावे लागते. तेथे नवीन नोंदणीचा पर्याय निवडून आवश्यक माहिती भरावी लागते.

नोंदणी प्रक्रियेदरम्यान व्यैयक्तिक तपशील, शैक्षणिक पात्रता, कौशल्य माहिती आणि व्यावसायिक अनुभव याबद्दल माहिती देणे आवश्यक असते. तसेच बँक खाते तपशील आणि संपर्क माहिती देखील नोंदवावी लागते.

अर्ज पूर्ण झाल्यानंतर सिस्टम एक अनन्य क्रमांक तयार करते आणि ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करण्याची सुविधा उपलब्ध होते. हे कार्ड पीडीएफ स्वरूपात डाउनलोड करता येते आणि प्रिंट काढता येते.

योजनेचे फायदे

ई-श्रम कार्डधारकांना अनेक फायदे मिळतात. सर्वप्रथम त्यांना दोन लाख रुपयांपर्यंतचा अपघात विमा कव्हर मिळतो. यामध्ये अपघातात मृत्यू झाल्यास दोन लाख रुपये आणि अंगवैकल्य झाल्यास एक लाख रुपयांची मदत मिळते.

याशिवाय विविध केंद्र आणि राज्य सरकारच्या योजनांचा लाभ घेताना ई-श्रम कार्ड ओळखपत्र म्हणून वापरता येते. रोजगार हमी योजना, कौशल्य विकास कार्यक्रम, आरोग्य योजना आणि इतर कल्याणकारी योजनांमध्ये प्राधान्य मिळते.

भविष्यात सरकार नवीन योजना आणल्यास ई-श्रम कार्डधारकांना प्राधान्याने लाभ मिळण्याची शक्यता असते. यामुळे असंघटित कामगारांना मुख्य प्रवाहात आणण्याचे काम होते.

सावधगिरीचे उपाय

ई-श्रम कार्डासाठी अर्ज करताना काही सावधगिरीचे उपाय करणे आवश्यक आहे. फक्त अधिकृत वेबसाइटवरच अर्ज करावा आणि कोणत्याही तृतीय पक्षाच्या एजंटला पैसे देऊ नये. ही नोंदणी पूर्णपणे मोफत आहे.

तसेच नोंदणी करताना सर्व माहिती अचूक आणि सत्य भरावी. चुकीची माहिती दिल्यास भविष्यात अडचणी येऊ शकतात. नोंदणी झाल्यानंतर वेळोवेळी माहिती अपडेट करत राहणे आवश्यक आहे.

ई-श्रम कार्ड योजना हा भारतातील असंघटित कामगारांसाठी एक महत्त्वाचा पुढाकार आहे. या योजनेमुळे कामगारांची व्यवस्थित नोंदणी होते आणि त्यांना विविध सरकारी योजनांचा लाभ मिळण्यास मदत होते. मासिक तीन हजार रुपयांची पेन्शन योजना याला आणखी आकर्षक बनवते.

मात्र या सर्व योजनांचा लाभ घेण्यासाठी नागरिकांनी स्वतः पुढाकार घेणे आवश्यक आहे. योग्य माहिती घेऊन आणि आवश्यक कागदपत्रे तयार ठेवून लवकरात लवकर नोंदणी करणे फायदेशीर ठरेल.

---

अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून संकलित करण्यात आली आहे. आम्ही या बातमीच्या १००% सत्यतेची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि योग्य तपासणी करून पुढील प्रक्रिया करा. कोणत्याही योजनेचा लाभ घेण्यापूर्वी संबंधित सरकारी विभागाकडून अधिकृत माहिती घेणे आवश्यक आहे.