Agriculture wire fencing आजच्या काळात शेतकऱ्यांसमोर अनेक आव्हाने आहेत. त्यापैकी एक मोठे आव्हान म्हणजे वन्य प्राण्यांकडून होणारे शेतीचे नुकसान. विशेषतः दुर्गम आणि आदिवासी भागातील शेतकऱ्यांना या समस्येचा सामना करावा लागतो. या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने एक महत्वाची योजना सुरू केली आहे – तार कुंपण अनुदान योजना. या योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीभोवती सुरक्षात्मक कुंपण बांधण्यासाठी आर्थिक मदत प्रदान केली जाते.
योजनेची ओळख आणि उद्दिष्टे
तार कुंपण अनुदान योजना ही डॉ. श्यामप्रसाद मुखर्जी वन विकास प्राप्ती व्याघ्र प्रकल्पाअंतर्गत राबविली जाणारी एक महत्वाची उपक्रम आहे. या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट शेतकऱ्यांच्या पिकांचे वन्य प्राणी आणि पाळीव जनावरांपासून संरक्षण करणे आहे. मराठवाडा वगळता इतर प्रदेशातील, विशेषतः दुर्गम आणि आदिवासी भागातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा विशेष फायदा होतो.
वन क्षेत्राजवळील शेती आणि डोंगराळ भागातील शेतजमिनीवर वन्य प्राण्यांचे आक्रमण हे एक सामान्य समस्या आहे. हत्ती, डुक्कर, वानर, सांबर हरीण यांसारखे प्राणी शेतातील पिकांचे मोठे नुकसान करतात. यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान होते आणि त्यांची आर्थिक स्थिती बिघडते.
अनुदानाचे प्रमाण आणि लाभ
या योजनेअंतर्गत शासन शेतकऱ्यांना जवळपास ९०% पर्यंत अनुदान प्रदान करते. हे अनुदान काटेरी तार कुंपण बांधण्यासाठी दिले जाते. शेतकऱ्यांना फक्त १०% रक्कम स्वतःच्या हिस्यातून भरावी लागते, जे त्यांच्यासाठी खूप फायदेशीर आहे.
योजनेअंतर्गत प्रत्येक शेतकऱ्याला २ क्विंटल लोखंडी काटेरी तार आणि ३० खांब पुरविले जातात. हे साहित्य त्यांच्या शेतीभोवती मजबूत कुंपण बांधण्यासाठी पुरेसे असते. या कुंपणामुळे वन्य प्राणी शेतात प्रवेश करू शकत नाहीत आणि पिकांचे नुकसान टळते.
योजनेच्या अटी आणि शर्ती
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्वाच्या अटी आणि शर्ती आहेत:
भूमीची स्थिती: अर्जदार शेतकऱ्याची शेती अतिक्रमणमुक्त असावी. तसेच निवडलेले क्षेत्र वन्य प्राण्यांच्या नैसर्गिक अधिवासात नसावे.
वापराची हमी: शेतकऱ्याने पुढील दहा वर्षांसाठी संबंधित जमिनीचा वापर केवळ शेतीसाठीच करण्याचा ठराव समितीकडे सादर करावा लागतो.
नुकसानीचे प्रमाणपत्र: वन्य प्राण्यांकडून होत असलेल्या शेती पिकाच्या नुकसानीबाबत ग्राम परिस्थिती विकास समिती, संयुक्त वन व्यवस्थापन समिती किंवा वनपरिक्षेत्र अधिकारी यांचे प्रमाणपत्र आवश्यक आहे.
अर्जाची प्रक्रिया
या योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी इच्छुक शेतकऱ्यांना संबंधित पंचायत समितीमध्ये विहित नमुन्यातील अर्ज सादर करावा लागतो. अर्जासोबत सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडणे बंधनकारक आहे.
आवश्यक कागदपत्रे:
- जमिनीचे मालकी हक्काचे कागदपत्र
- आधार कार्ड
- राशन कार्ड
- बँक पासबुक
- वन्य प्राण्यांकडून होणाऱ्या नुकसानीचे प्रमाणपत्र
- शेती केवळ शेतकामासाठी वापरण्याचा ठराव
योजनेचे फायदे
आर्थिक बचत: ९०% अनुदानामुळे शेतकऱ्यांची आर्थिक भार कमी होते आणि त्यांना स्वस्त दरात कुंपण मिळते.
पिकांचे संरक्षण: मजबूत तार कुंपणामुळे वन्य प्राणी शेतात प्रवेश करू शकत नाहीत, त्यामुळे पिकांचे नुकसान थांबते.
उत्पादन वाढ: नुकसान कमी झाल्यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पादन वाढते आणि त्यांचे उत्पन्न सुधारते.
मानसिक शांती: शेतकऱ्यांना आपल्या पिकांची चिंता करावी लागत नाही, त्यामुळे त्यांना मानसिक शांती मिळते.
योजनेच्या मर्यादा
ही योजना केवळ महाराष्ट्र राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी लागू आहे. मराठवाडा क्षेत्रातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळत नाही. तसेच योजनेचा लाभ घेतल्यानंतर शेतकऱ्यांना दहा वर्षांपर्यंत जमीन केवळ शेतीसाठीच वापरावी लागते.
या योजनेच्या यशामुळे शासन यासारख्या अधिक योजना आणू शकते. तसेच या योजनेचा विस्तार इतर भागांमध्ये देखील होऊ शकतो. शेतकऱ्यांच्या मागणीनुसार योजनेत सुधारणा देखील केल्या जाऊ शकतात.
तार कुंपण अनुदान योजना ही शेतकऱ्यांसाठी खरोखरच एक वरदान आहे. या योजनेमुळे वन्य प्राण्यांकडून होणारे नुकसान कमी होते आणि शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारते. इच्छुक शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन आपल्या शेतीचे संरक्षण करावे.
अस्वीकरण: वरील माहिती इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेण्यात आली आहे. आम्ही ही बातमी १००% सत्य असल्याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक आणि संबंधित अधिकाऱ्यांकडून पुष्टी करून पुढील कार्यवाही करावी.
