heavy rain महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी पावसाचा अंदाज जाणून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे असते. या वर्षी जुलै महिन्यातील हवामान परिस्थितीची माहिती देताना, नामवंत हवामान तज्ञांनी राज्यातील पावसाच्या वितरणाबाबत महत्त्वपूर्ण अंदाज वर्तवला आहे. दहा जुलैपर्यंत राज्यात एकसारखा पाऊस पडण्याची शक्यता कमी असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले आहे. त्याऐवजी पावसाचे स्वरूप हे भागानुसार बदलत राहणार आहे. विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रात मुसळधार पावसाची अपेक्षा आहे, तर मराठवाड्यात तुरळक ठिकाणी हल्ला पावसाचा होईल. हे सर्व विश्लेषण करताना त्यांनी शेतकऱ्यांना व्यावहारिक सल्ले देखील दिले आहेत.

विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रात पावसाचा जोर

या वर्षी जुलै महिन्यात विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रातील जिल्ह्यांमध्ये पावसाचा सर्वाधिक जोर राहण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे. नागपूर, वर्धा, भंडारा, यवतमाळ या पूर्व विदर्भातील जिल्ह्यांसह अमरावती, अकोला, बुलढाणा या पश्चिम विदर्भातील जिल्ह्यांमध्ये नियमित पावसाची हजेरी लागेल. या एकूण अकरा जिल्ह्यांमध्ये पाऊस भाग बदलत राहील, परंतु एकूण प्रमाण चांगले असेल. याशिवाय उत्तर महाराष्ट्रातील जळगाव, धुळे आणि नंदुरबार या जिल्ह्यांमध्येही पावसाचा तीव्र वेग कायम राहील. हे सर्व भाग दहा जुलैपर्यंत या पावसाच्या पट्ट्यात सक्रिय राहतील. शेतकऱ्यांसाठी ही एक दिलासादायक बातमी आहे कारण या भागातील पिकांना पुरेसा पाऊस मिळेल.

मराठवाड्यात विखुरलेला पावसाचा आकार

मराठवाड्यातील परिस्थिती विदर्भ आणि खान्देशच्या तुलनेत काहीशी वेगळी असेल. हिंगोली, परभणी, बीड, जालना, छत्रपती संभाजीनगर, नांदेड, लातूर आणि धाराशिव या आठ जिल्ह्यांमध्ये पावसाचे स्वरूप विखुरलेले राहील. काही भागांना पाऊस मिळेल, तर काही ठिकाणी कोरडेपणा राहील. हे म्हणजे एकाच जिल्ह्यातील काही तालुक्यांना पाऊस मिळेल, तर काही भागांना मिळणार नाही. अशा परिस्थितीत मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांना व्यापक पावसासाठी आणखी काही दिवस धीर धरावा लागेल. परंतु हताश होण्याची गरज नाही, कारण दहा जुलैनंतर परिस्थितीत बदल होण्याची शक्यता आहे. या काळात उपलब्ध पावसाचा भरपूर वापर करून शेतीचे नियोजन करणे आवश्यक आहे.

पावसाच्या या विशिष्ट स्वरूपाची शास्त्रीय कारणे

राज्यात सध्या का एकाच पट्ट्यात पाऊस पडत आहे आणि का जोरदार वारे वाहत आहेत, याचे वैज्ञानिक कारण देखील स्पष्ट करण्यात आले आहे. सध्या तीन कमी दाबाचे क्षेत्र सक्रिय असून ते नागपूर, वर्धा, अमरावती, बुलढाणा, जळगाव या मार्गाने मध्यप्रदेश आणि राजस्थानच्या दिशेने सरकत आहेत. या कमी दाबाच्या पट्ट्यांमुळेच या भागांत पावसाचा जोर जास्त आहे आणि उर्वरित महाराष्ट्रात पाऊस कमी आहे. हे वारे साधारणपणे सात जुलैच्या आसपास कमी होतील आणि त्यानंतर वातावरणात हळूहळू बदल होऊ लागेल. या बदलामुळे पुढील काळात राज्यात पावसाचे वितरण अधिक समान होण्याची शक्यता आहे. हे सर्व हवामानशास्त्रीय घटक समजून घेणे शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरते कारण त्यांच्या आधारे ते आपली शेती योजना आखू शकतात.

शेतकऱ्यांसाठी व्यावहारिक मार्गदर्शन

या विशेष पावसाच्या परिस्थितीत शेतकऱ्यांनी आपली कामे थांबवू नयेत, असा महत्त्वपूर्ण सल्ला दिला गेला आहे. पावसाने उघडीप दिली की, पिकातील खुरपणी, डवरणी आणि आवश्यक फवारणी करून घ्यावी. विशेषतः सोयाबीनवर तणनाशक फवारणी करण्यापूर्वी जमिनीतील ओलावा तपासणे आवश्यक आहे. जमिनीत हात घातल्यावर मातीचा लाडू तयार होत असेल, तरच तणनाशक फवारण्यासाठी ती योग्य वेळ आहे. कापूस आणि इतर पिकांचीही मशागत करून घेण्यास हरकत नाही. हे सर्व काम पावसाच्या मधल्या कालावधीत करणे शहाणपणाचे ठरेल. शेतकऱ्यांनी हवामानाच्या या खंडित स्वरूपाचा फायदा घेत आपली कामे सुरू ठेवली पाहिजेत.

दहा जुलैनंतरच्या हवामानातील अपेक्षित बदल

सध्याची पावसाची स्थिती दहा जुलैपर्यंत कायम राहील असा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. परंतु त्यानंतर वातावरणात मोठे बदल होण्याची शक्यता आहे. या बदलामुळे राज्यात सार्वत्रिक पावसासाठी पोषक स्थिती निर्माण होऊ शकते. म्हणजेच दहा जुलैनंतर संपूर्ण महाराष्ट्रात एकसारखा पाऊस पडण्याची शक्यता वाढेल. हे विशेषतः मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांसाठी आशादायक बातमी आहे. या नवीन हवामान पॅटर्नमुळे राज्यातील सर्व भागांना समान प्रमाणात पाऊस मिळू शकेल. तथापि, या बदलाचा सविस्तर अंदाज दहा जुलैच्या आसपास दिला जाईल. शेतकऱ्यांनी या काळापर्यंत धीर धरावा आणि आपली तयारी सुरू ठेवावी.

या वर्षी जुलै महिन्यातील हवामान परिस्थिती राज्यात मिश्र प्रकारची असेल. विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी पावसाची परिस्थिती चांगली आहे, तर मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांना थोडा अधिक धीर धरावा लागेल. परंतु सर्व भागातील शेतकऱ्यांनी आपली कामे थांबवू नयेत आणि उपलब्ध संधींचा पुरता वापर करावा. दहा जुलैनंतर परिस्थितीत सुधारणा होण्याची शक्यता असल्याने आशावादी दृष्टिकोन ठेवणे आवश्यक आहे. योग्य नियोजन आणि वैज्ञानिक पद्धतीने शेती केल्यास या हवामानाचा फायदा घेता येऊ शकतो.

---

अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. आम्ही ही बातमी १००% खरी असल्याची हमी देत नाही. त्यामुळे कृपया सविचार विचार करून पुढील प्रक्रिया करा.