Meteorological Department महाराष्ट्रातील शेतकरी आणि नागरिक गेल्या काही दिवसांपासून पावसाची प्रतीक्षा करत आहेत. मान्सूनला उशीर झाल्याने अनेक भागांमध्ये पाण्याची टंचाई निर्माण झाली आहे. अशा परिस्थितीत हवामानतज्ञ रामचंद्र साबळे यांनी दिलेला हवामान अंदाज आशादायक आहे. त्यांच्या मते, येत्या आठवड्यात राज्यभरात चांगला पाऊस पडण्याची दाट शक्यता आहे.
सागरी पाण्याच्या तापमानातील वाढ
सध्याच्या हवामानशास्त्रीय परिस्थितीकडे लक्ष दिले तर, हिंदी महासागर आणि बंगालच्या उपसागरातील पाण्याचे पृष्ठभागीय तापमान लक्षणीय वाढ दर्शवत आहे. हे तापमान सुमारे 30 अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचले आहे, जे सामान्यपेक्षा जास्त आहे. समुद्रातील पाण्याच्या या वाढलेल्या तापमानामुळे बाष्पीभवनाची प्रक्रिया तीव्र गतीने सुरू आहे.
या तीव्र बाष्पीभवनाचा परिणाम म्हणून वातावरणात मोठ्या प्रमाणावर ढग निर्मिती होत आहे. हे ढग पुढे जाऊन पावसाचे स्वरूप घेतील आणि महाराष्ट्रासह अनेक राज्यांमध्ये पावसाला कारणीभूत ठरतील. समुद्रातील या बदलांमुळे मान्सूनी वाऱ्यांच्या दिशेत सकारात्मक बदल होण्याची शक्यता आहे.
जूनच्या शेवटी पावसाची सुरुवात
हवामानतज्ञ रामचंद्र साबळे यांच्या संशोधनानुसार, 25 जून ही तारीख महाराष्ट्रातील पावसाच्या दृष्टीने महत्त्वाची ठरू शकते. त्यांच्या मते, या तारखेपासून राज्यातील अनेक भागांमध्ये चांगल्या पावसाला सुरुवात होण्याची प्रबळ शक्यता आहे. विशेषतः हवामानातील कमी दाबाचे क्षेत्र तयार झाल्यास, पावसाचा जोर वाढेल.
या अंदाजाचा विशेष महत्त्व या कारणाने आहे की, राज्यातील अनेक भाग अजूनही पावसाच्या प्रतीक्षेत आहेत. कोकण, पश्चिम महाराष्ट्र, मराठवाडा आणि विदर्भातील काही भागांमध्ये अपेक्षित पाऊस अजूनही झालेला नाही. परंतु साबळे यांच्या अंदाजानुसार, या सर्व भागांमध्ये लवकरच समाधानकारक पाऊस पडेल.
‘ला निना’ परिघटनेचा प्रभाव
यंदाच्या मान्सूनवर ‘ला निना’ या जागतिक हवामानशास्त्रीय परिघटनेचा प्रभाव पडण्याची शक्यता आहे. प्रशांत महासागरातील इक्वाडोर आणि पेरूच्या किनाऱ्यालगत पाण्याचे तापमान लक्षणीयरीत्या कमी झाले आहे. इक्वाडोरजवळ हे तापमान 22 अंश सेल्सिअस तर पेरूजवळ 17 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाल गेले आहे.
या तापमानातील घसरणीमुळे हिंदी महासागरातील वारे प्रशांत महासागराच्या दिशेने जाण्याची शक्यता कमी होते. परिणामतः, हिंदी महासागरातील ओलावा भारतीय उपखंडावर राहतो आणि अधिक पाऊस पाडतो. ‘ला निना’चा हा प्रभाव यंदा सरासरीपेक्षा जास्त पाऊस पाडण्यास कारणीभूत ठरू शकतो.
हवामानी दाबातील बदल
सध्या महाराष्ट्रातील हवामानी दाबाची स्थिती लक्षात घेता, उत्तर महाराष्ट्रात हा दाब 1002 हेक्टोपास्कल आणि मध्य महाराष्ट्रात 1004 हेक्टोपास्कल आहे. हे दाब सामान्य पातळीपेक्षा किंचित जास्त असल्याने पावसाला अडथळा निर्माण होत आहे.
परंतु साबळे यांच्या अंदाजानुसार, 25 जूनपासून हा दाब कमी होऊ लागेल. विशेषतः 27 जून रोजी हा दाब 1000 हेक्टोपास्कलपर्यंत खाली येण्याची शक्यता आहे. हवामानी दाब कमी झाल्यास, वातावरणात अस्थिरता निर्माण होते आणि ढगांची निर्मिती वेगाने होते. यामुळे संपूर्ण राज्यात जोरदार पावसासाठी अत्यंत अनुकूल परिस्थिती तयार होईल.
27 जूननंतरची अपेक्षा
हवामानतज्ञांच्या विश्लेषणानुसार, 27 जून ही तारीख महाराष्ट्रातील पावसाच्या इतिहासात महत्त्वाची ठरू शकते. या दिवसापासून राज्यभरात दमदार पावसाला सुरुवात होण्याची प्रबळ शक्यता आहे. विशेषतः ज्या भागांमध्ये अजूनही पावसाची कमतरता आहे, तिथे 27 जूननंतर सतत आणि समाधानकारक पाऊस होण्याची अपेक्षा आहे.
या पावसामुळे शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळेल. खरीप हंगामातील पेरणीसाठी आवश्यक असलेले पाणी मिळेल आणि धरणांची पातळी सुधारेल. तसेच नागरिकांना पाण्याच्या टंचाईतून मुक्तता मिळेल.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे सूचना
या हवामान अंदाजाच्या पार्श्वभूमीवर शेतकऱ्यांनी योग्य नियोजन करावे. खरीप हंगामातील पेरणीची तयारी करावी आणि बियाणे, खत यांचा पुरेसा साठा करावा. पावसाळ्यात वापरावयाच्या कृषी उपकरणांची तपासणी करून त्यांना योग्य स्थितीत ठेवावे.
तसेच मुसळधार पावसाच्या तयारीतही राहावे. शेतातील पाणी निचरा व्यवस्था तपासावी आणि अतिवृष्टीमुळे पिकांचे नुकसान होऊ नये म्हणून आवश्यक ती काळजी घ्यावी.
नागरिकांसाठी सूचना
नागरिकांनीही या हवामान बदलासाठी तयारी करावी. मुसळधार पावसाच्या काळात घराबाहेर पडताना अतिरिक्त सावधगिरी बाळगावी. वादळी वाऱ्यांची शक्यता लक्षात घेऊन झाडांपासून दूर राहावे. तसेच पूरग्रस्त भागांमध्ये राहणाऱ्या नागरिकांनी आवश्यक ते सामान सुरक्षित ठिकाणी ठेवावे.
एकंदरीत, येत्या आठवड्यात महाराष्ट्रात चांगल्या पावसाची शक्यता दिसत आहे. हवामानतज्ञ रामचंद्र साबळे यांचा हा अंदाज आशादायक आहे आणि राज्यातील पाणी समस्येवर मात करण्यास मदत करेल. सर्वांनी या हवामान बदलासाठी योग्य तयारी करावी आणि सावधगिरी बाळगावी.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. ही बातमी 100% खरी आहे याची आमची हमी नाही. त्यामुळे कृपया सविचार विचार करून पुढील प्रक्रिया करावी. कोणत्याही निर्णयापूर्वी अधिकृत हवामान विभागाच्या अहवालाचा सल्ला घ्यावा.
