abp majhashi punjab dakh यावर्षी महाराष्ट्रात मे महिन्यात पडलेला पाऊस हा नेहमीच्या हवामानी पद्धतीपेक्षा अगदी वेगळा होता. सामान्यतः मे महिन्यात फक्त मान्सूनपूर्व पावसाची अपेक्षा असते, परंतु यंदा मान्सूननेच लवकर दस्तक दिली. या असामान्य हवामानी घटनेमुळे अनेक भागात शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे.
प्रसिद्ध हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांच्या मतानुसार, यंदाच्या लवकर मान्सूनामागे अनेक हवामानशास्त्रीय कारणे आहेत. त्यांनी स्पष्ट केले की, सामान्यतः अंदमान निकोबार बेटांवर मान्सून १९ ते २१ मे दरम्यान पोहोचतो, परंतु यावर्षी तो १२ मे रोजीच तेथे दाखल झाला. यानंतर मान्सूनने आपला वेग वाढवत शॉर्टकट मार्गाने पुढे प्रवास केला.
अरबी समुद्रातील चक्रीवादळाचा प्रभाव
या संपूर्ण प्रक्रियेला वेग देण्यासाठी अरबी समुद्रामध्ये कमी दाबाचे क्षेत्र निर्माण झाले, जे पुढे चक्रीवादळाच्या रूपात विकसित झाले. गेल्या तीन वर्षांपूर्वी असाच प्रकार घडला होता, तेव्हा हे चक्रीवादळ ओमान आणि दुबईच्या दिशेने गेले होते. मात्र यंदा वेगळी परिस्थिती निर्माण झाली. हे चक्रीवादळ समुद्रातच वळले आणि महाराष्ट्राच्या दिशेने मोठ्या प्रमाणात बाष्प खेचले. मान्सूनच्या ओलाव्याने युक्त वातावरण या बाष्पात मिसळल्याने राज्यभरात अनपेक्षित मोठा पाऊस झाला.
सध्याची परिस्थिती आणि पुढील अपेक्षा
सध्या पावसाने काहीसा विराम घेतला असला तरी, हा पूर्ण थांबा नाही. स्थानिक स्वरूपाच्या हलक्या सरी अधूनमधून येत राहतील. जून महिन्याच्या सुरुवातीच्या दिवसांत नाशिक आणि सोलापूर जिल्ह्यांत काही ठिकाणी हलके पाऊस पडण्याची शक्यता आहे, परंतु हा पाऊस फार मोठा नसेल.
हवामान तज्ज्ञांच्या मते, १ जून ते ६ जून या कालावधीत राज्यभरात सूर्यप्रकाश असणार आहे. या काळात शेतकऱ्यांना आपली शेतीची प्रलंबित कामे, विशेषकरून शेत तयार करण्याचे काम तातडीने पूर्ण करावे लागेल.
जूनमधील पावसाचा तपशीलवार अंदाज
७, ८ आणि ९ जून या तिन्ही दिवसांत राज्यभरात पुन्हा एकदा चांगला पाऊस अपेक्षित आहे. त्यानंतर १० ते १३ जून या चार दिवसांत हवामान कोरडे राहील. परंतु १४ ते १८ जून या पाच दिवसांत राज्यात पुन्हा एकदा जोरदार पाऊस पडण्याची प्रबळ शक्यता आहे. या पावसाची तीव्रता मे महिन्यात पडलेल्या पावसापेक्षाही अधिक असू शकते.
या सकारात्मक अंदाजामुळे जून महिन्याच्या अखेरपर्यंत महाराष्ट्रातील कोणताही शेतकरी पेरणीपासून वंचित राहणार नाही, अशी आशा व्यक्त केली जात आहे. संपूर्ण राज्यात सर्वत्र पुरेसा पाऊस होईल आणि जमिनीत आवश्यक ओल राहील.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मार्गदर्शन
मे महिन्यातील पावसामुळे जमिनीत भरपूर ओल साठला आहे. बियाणे आणि खते शेतकऱ्यांच्या घरी तयार आहेत, परंतु अनेक ठिकाणी शेतं अजूनही पेरणीसाठी तयार नाहीत. या पार्श्वभूमीवर शेतकऱ्यांनी सध्याच्या सूर्यप्रकाशाच्या काळात आपली शेतं तयार करून ठेवावीत.
हवामान खाते पेरणीची घाई न करण्याचा सल्ला देत असले तरी, प्रत्यक्ष शेती करणाऱ्या शेतकऱ्याला जमिनीची वास्तविक स्थिती अधिक चांगली समजते. सध्या अनेक ठिकाणी जमिनीत एक फुटापर्यंत ओल आहे. उडीद, मूग यांसारख्या पिकांसाठी एवढी ओल पुरेशी आहे.
सोलापूर जिल्ह्यातील विशेष परिस्थिती
सोलापूर जिल्ह्यात केलेल्या सर्वेक्षणानुसार, जमिनीला अक्षरशः मोठ्या भेगा पडल्या आहेत. याचा अर्थ सुमारे ४०० ते ४५० मिलीमीटरपेक्षा जास्त पाऊस झाला आहे. शेतकरी आता फक्त योग्य वापसा होण्याची वाट पाहत आहेत. मे महिन्यात पाऊस झाल्याने शेतात तणही उगवले आहे, त्यामुळे शेतकरी उकरणी करून जमीन पेरणीसाठी योग्य करतील.
यावर्षीच्या हंगामाविषयी आशावाद
अनुभवी शेतकऱ्यांच्या मते, ज्या वर्षी ‘मिरगी पेर’ होते, म्हणजेच जून महिन्यात लवकर पेरणी होते, त्या वर्षी पिकांना चांगला उत्पादन मिळते. जसजशी पेरणी उशीरा होते, तसतसे पिकाचे उत्पादन कमी होत जाते. २० जूननंतर, २५ जूननंतर आणि जुलै महिन्यात केलेली पेरणी उत्पादनावर नकारात्मक परिणाम करते.
यंदा योगायोगाने लवकर पाऊस झाल्याने आणि परभणी, पैठण भागात अनेक शेतकऱ्यांनी मूग, सोयाबीनची पेरणी सुरू केल्याने चांगल्या उत्पादनाची आशा आहे. १५ जूनच्या आत होणाऱ्या पेरणीला आणि कापूस लागवडीला उत्कृष्ट परिणाम मिळतात.
यावर्षाचा पावसाळा शेतकऱ्यांसाठी आशादायक असून, त्यांनी जमिनीची स्थानिक परिस्थिती आणि वापसा लक्षात घेऊन पेरणीचे निर्णय घ्यावेत. योग्य नियोजन आणि वेळेवर केलेली कृषी कामे यावर्षी चांगले उत्पादन देऊ शकतात.
अस्वीकरण: वरील माहिती आम्ही इंटरनेट प्लॅटफॉर्मवरून घेतली आहे. आमच्याकडून ही बातमी १००% सत्य असल्याची हमी दिली जात नाही. त्यामुळे कृपया विचारपूर्वक पुढील प्रक्रिया करावी.
